Endama Grûba Xebate ya Vateyî Netîce Altune va, “Qirkerdişê ziwanî bi sistematîk dewam keno. Meqsedê ma pawitişê ziwanî yo. Ma wazenê wa ziwanî têduşt bê.”

Gruba Xebate ya Vateyî hetê roşnvîranê Kirmancan ra awane bîya. Grûbe 1996 ra nate standartbîyayîşê Kirmanckî ser o xebitîyena. Reyna 1996î ra nat bi nameyê Vateyî kovarêka safî bi Kirmanckî hetê grûbe ra yena weşanayena. Badê grûbe reyna bi nameyê Weşanxaneyê Vateyî akerde û heta nika hetê nê weşanxaneyî ra xeylê kitabê Kirmanckîyî ameyê weşanayene. Evrîm Kepenek, bi wesîleyê Roja Ziwanê Dayîke endamanê grûbe ra Netîce Altune reyde derheqê xebatanê Kirmanckî de roportajêk viraşto.

‘Standardîzasyon çîyêko elzem o’

Netîce Altune roportajî de vato, “Grûba Xebate ya Vateyî ewnîyaya ke tewir-tewir sebeban ra Kirmancî û Kirmanckî xo mîyan de zaf lokal mendê. Naye ra zî mîyanê dewe û mintiqayan de cîyayîyî vejîyayê meydan. Coka grûbe na rewşe dîye û înan v ama ganî xebatêka standardîzasyonî bikerê. Verê cû şima zî zanê, xoverdayîş hîna zêde wareyê sîyasetî de amebi dayene û xebatê ziwanî taloq bibî. Grûbe waşte no vera nê ereyvistişî bigera. Kirmanckî goreyê lehçeyanê bînan ê Kurdkî erey ameya nuştiş û nê hetî ra wayîrê dezavantajî ya. Kirmancî tena Bakurê Kurdistanî de estê û ma zanê ke asîmîlasyonê tewr pîlî hetê dewleta Tirkîya ra ameyê kerdene. Kirmanckî erey ameya nuştiş û hîna zêde bi qiseykerdişî pay ra menda. Eke Kirmanckî nêba ziwanê perwerdeyî, qiseykerdiş zî do aye mexelisno.”

‘Kirmanckî lehçeyêka ziwanê Kurdkî ya’

Altune va, “Seba ke pêro lehçeye Kurdkî hetê dewletan ra ameyê qedexekerdiş û cîyayîyanê fekan ver lehçeyi yewbînî ra kewtê dûrî. Dewletî wazenê Kurdan mîyan de îxtîlafan peyda bikerê. Nika ê vanê wexto ke lehçeyi yewbînî fam mekerê, ê cîya-cîya ziwan ê. La no kriter hetê ziwannasan ra ameyo puçkerdiş. Ret-rey di dewê Kirmancan yewbînan fam nêkenê la her diz î Kirmanc ê. Yeno zanayene ke Goranî û Kirmanckî lehçeyanê bînan ra biney kewtê dûrî. La hem Goranî hem Kirmancî verî ra nat xo sey Kurdan name kenê. Sînorê lehçe û ziwanî zaf zelal nîyê. Ma vînenê ke munaqaşayî hîna zêde bi sebabanê polîtîkan ra yenê kerdene. Çi beno wa bibo ganî her ziwan her lehçe û her kultur bêrê pawitiş.”

‘Perwerdeyê ziwanê dayîke şert o’

Netîce Altune va, “Ganî Kirmanckî bibo ziwanê perwerdeyî û domanê Kirmancan bi ziwanê xo perwerde bigerê. Ma ganî domanan de bi Kirmanckî qisey bikerê. Ganî kursê ziwanî hîna zêde bêrê akerdene. Ganî Kirmancî qîet bidê ziwanê xo. Ewro ma vînenê ke deste ma de xeylê kitabê bi Kirmanckî estê. Ganî Kirmancî nê kitaban biwanê û bidê wendene. Xo mîyan de wa her kes Kirmanckî qisey bikero. Bi wesîleyê Roja Ziwanê Dayîke, ma biney goş bine xo ser, ma biewnê derûdora xo ra û ma dinya ra û xo ra hes bikerê.”

BÎANET/EVRÎM KEPENEK