32 sal derbas bûn: Enfala Behdînan…

Îro 32emîn salvegera destpêka "Enfala Behdînanê" ye, wekî girêdana paşîn a Enfalê tête zanîn, ku rejima Baas bi sîstematîkî li dijî başûrê Kurdistanê dimeşîne.

Wekî ku 32 sal ji ser Behdînan Enfalî re derbas bûye, xizmên qurbanîyan laşên kesên jîyana xwe ji dest dane dixwazin werin dîtin û anîn herêma Kurdistanê.

Digel ku 16 gundên li herêmê di Enfala Behdînanê de wêran bûn, qonaxa paşîn a komkujîya 8 qonaxa Enfal, bi hezaran sivîl malên xwe terikandin.

Li Behdinan Enfali, ku 5 beşên arteşa Iraqê beşdar bû, mizgeft û dêr hatin wêran kirin, ligel kiryarên darvekirin, girtin û revandin û her weha êrişên kîmyewî.

Behdinan Enfali di 25 Tebax 1988 de destpê kir û heya 6 Îlona 1988 berdewam kir.

Kî ji operasyonê xelas bû,  neçar ma ku bireve Tirkîye.

Enfal di 8 qonaxan de cî girt

Sîyaseta komkujî û koçberîya Enfalê, li ser bingeha Qurana ayeta Anfal, di 8 qonaxan de pêk hat.

Operasyona Enfal, ku hema hema li hemî deverên Kurdistanê berfireh bû, di 14-ê Avrêl 1988an de gihîştî dimenek pir xeternak.

Bi biryareke ku di sala 2007an de hat girtin, Dadgeha Bilind ya Tawanan ya Enfalê wekî jenosîdek li dijî Kurdan pejirand, û dema ku rejima Seddam bidawî bû, bi sedan rayadarên Iraqî bi hinceta ku ew beşdarî komkujîya Enfalê bûn, hatin girtin.

Komkujî li seranserê Kurdistanê belav bû

Qonaxa yekemîn a komkujîya Enfalê di 23yê Sibata 1988an de li herêma Cafayet dest pê kir û heya 18ê Adarê heman salê berdewam kir.

Qonaxa 2emîn, ku di 22ê Adarê de dest pê kir û 2ê Nîsanê bi dawî bû, herêma Qeredax dagir kir.

Qonaxa sêyemîn, ku li Germîyanê dest pê kir, di 7ê Avrêlê de dest pê kir û heya 20ê Nîsanê berdewam dike.

Qonaxa 4emîn di 3ê Adarê de li deverên Qelay Sewke û Zeyi Bic dest pê kir û heya 15ê Adarê berdewam kir.

Qonaxa 5, 6 û 7emîn, ku ji 15ê Adarê dest pê kir û heya 25ê Adarê berdewam kir, herêmên Shaqlawa û Rewanduz dagir kir.

Armanca qonaxa paşîn, ku di 26ê Adarê de dest pê kir û heya 9ê Îlonê berdewam kir, tevahîya herêma Behdînan bû.

182 hezar Kurd kuşt

Rejîma Baas, ku di dema operasyona Enfalê de li hemû gund, bajarok û navçeyan li van herêman Kurdan qetil kiribû, yên mayî ber bi başûrê Iraqê ve derxist.

Zêdetirî 182 hezar Kurd bi rêbazên hov ên mîna kuştina girseyî û gulebarankirin, û di gorên komî de hatin veşartin, û nêzî 4 hezar gund hatin wêran kirin.

 

 

Siyaset Haberleri

Keşeyê Dêra Kurdî: Kesên ku çûbûn Rojavayê Kurdistanê vedigerin Libnanê
Serokê Giştî yê Partîya Welatparêzên Kurdistanê (PWK) Mustafa Ozçelîk Li Parîsê Konferansek Da
Nêçîrvan Barzanî: Jinên Kurdistanê her tim avaker û parêzvanên xak û welat in
Jens Galschiøt: Em dê ji bo bibîranîna Enfalê peykerekî çêbikin
Xwepêşandanên Mahsa Amînî | Rejîma Îranê cezayê îdamê da 6 kesên din!