Vejîya orte ke, Artêşa Tirkîya û grûbê çekdarî ê ke seba Tirkîya Efrîn de falîyet kenê, heta nika 42 ca û wareyê tarîxî talan kerdê û qasê 20 hezar çîmîyê tarîxî diznayê.
20ê çeleyê 2018î de dewleta Tirkîya (TSK) û çekdarê OSOyî eştbî wîlayetê Rojavayê Kurdistanî Efrîn ser û 18ê Adare de Efrîn hetê nê hêzan ra amebi îşgalkerdene. Hetanî nika wîlayetê Efrînî de hezaran kesî bi zorê çekdaran koç kerd, ban, dikan mal û milkê Kurdan ameyê talankerdene.
Teşkîlatê Heqanê Merdiman yê Efrînî raporêk aşkera kerd û rapor de va, çekdarê ke girêdayîyê dewleta Tirkîya yê hetanî nika 42 cayê tarîxî, hokê arkeolojîkî û cayê bimbarekan de xezna gêrayê. Demê gêrayîşê xezna de 42 cayî ameyê xirabekerdiş û talankerdiş.
Gorê raporê teşkîlatî ra, qasê 20 hezar çî-mîyê tarîxî zî hetê çekdaran ra amey diznayîş (tiritiş).
Gorê raporî ra, cayê ke lîsteyê Mîrasê Dinya yê UNESCOyî de ca gênê û hetanî nika ameyê talankerdiş nê yê:
1-Perestgeha Eyn Dara li Efrînê –lîsteya UNESCOyî de ya.
2-Keleha Horî qezaya Şera - lîstya UNESCOyî de ya.
3-Goristanê Şêx Hemîd - Qestel Cindo – Cayêko bimbarek ê Êzidiyan o.
4- Goristanê Baflûnê -qezaya Şera – Goristanêkê Êzidiyan o.
5- Goristanê Qere Curên –qezaya Şera.
6- Goristanê Şînka - qezaya Şera.
7- Goristanê Şêx Henan-qezaya Şera – mezelê nuştoxo Kurd Nûrî Dêrsimî û cinîya ey tede yê.
8- Mezargeha Saraqizê li gundê Xelnêrê - Efrîn.
9- Mezargeha Şêx Ebdulrehman li gundê Kanî Gewrkê – Navçeya Cindirêsê.
10- Mezargeha gdewa Îska – Efrîn.
11- Şanogeha keleha Horî – Şera.
12- Girê Dêr Siwanê – Şera.
13- Girê Ereb Şêxo - Şera.
14- Girê Kefer Romê – Şera.
15- Koyê Parsexatûnê.
16- Girê dewa Omera – Berava – Şera.
17- Dewa Qîbarê – Efrîn.
18- Girê Dewa Stêr – Efrîn.
19- Veguhastina kevirekî ji Serşoya Gundê Hemamê – Cindirês.
20- Dewa Elbîskê - Reco.
21- Bîra Dewa Kora – Cindirêsê.
22- Girê Meydan Ekbesê – Reco.
23- Şûnwarê Dewa Sîdankê - Cindirêsê.
24- bîra Elotê li gundê Kora – Cindirêsê.
25- Mezargeha Şêxmûs li gundê Gewinda – Reco.
26- Girê Sêmalka – Reco.
27- Xeraba Elo li gundê Çobana – Cindirêsê.
28- Şûnwarên gundê Qurbê – Cindirêsê.
29- Girê Cindirêsê – bûye baregeheke leşkerî û firokxane ji helîkopteran re.
30- Xeraba Reza li gundê Turmîşa – Şiyê.
31- Girê Ziravkê – Efrîn.
32- Şûnwarên gundê Ereba – Mabeta.
33- Girê gundê Eyn Hecerê – Efrîn.
34- Girê Kitix – Mabeta.
35- Girê Durumiyê – Mabeta.
36- Gîlê dewa Gemrûkê – Mabeta.
37- Goristanê Yexmûr Dada – Bilbilê.
38- qîlê Ebîdanî – Bilbilê.
39- dewa Beradê – Şêrewa.
40- dewa Kîmarê – Şêrewa.
41- dewa Birc Ebdalo – Şêrewa.
42- Şikefta Duderî – Şêrewa.