Nuri Aldur
Berî bi du hefteyan resam û ronakbîrê swêdî Lars Vilks di qazayeke trafíkê de wefat kir. Di vê qazayê de du polís jî, ku parêzerê wî bûn, li gel Lars ji nav me koçkirin û çûne ser dilovaníya xwe. Em ji bo her sê gorbihistan rehmet û ji bo xizm, dost ú hevalên wan û hemî hûnermend ú ronakbîrên hevalbendên Lars sebr û sersaxî dixwazin.
Lars ev demeke dirêj bû ku di bin tehdîda îslamîstan/teroristan de bû û wan gelek caran xwestin kû wí bikujin. Lewra jî ji sala 2015an ve ye ku ew di bin parezerîya polîs de bû. Carekê ji bo kuştina wî çûne mala wî lê wê rojê Lars ne li mal bû ú wan xwestin ku agir berdane mala wî. Cara din li Kopenhagê hûcûmî semînêra Lars kirin û du kesên guhdar hatine kuştin – hingí yên qatil jí hat kuştin. Ew kesên ku çun mala wî û xwestin agir berdine mala wí hatin girtin û cezayén xwe jî xwarin. Lê helbet li dene dí jí, semínêrên Lars hatne sabota kirin û ew gelekí aciz kirin.
Pistí mirina Lars gelek kesén húnermend ú ronakbír; civaka ku Lars tê de dijí rexne kirin ku civaké neheqí li Lars kir; resm û húneré wí qabúlí múze ú salonén gelerí ne dikirin – dezgehén çand ú kulturí cíh ne didana berhem û keda wí. Dezgeha polís daxwaz ú hêvíyên Lars gelek guhdar nedikirin û rol ú bandora wî di prosesa parastin a wí de pir nebû û vê hem Lars ú hem j í hevjín a wí xemgín dikirin.
Rojnamevan Niklas Orrenius pirtukek/roportajek bi navê ”Skotten i Köpenhamn” nivísandíya ú di vé pirtukê de Lars gazinan dike ú xemgíníya xwe ku ew cand- ú dezgehén kulturí xwe jê durdikin ú ew xwe tenha û ízole dibíné.
Aborí anvjí zêde masrafbûna ku ji bo parêzetíya wí têdkirin ew xemgín dikir; ji ber kû wí didít ku civaké cavtengítí dikir. Lé Lars bécarebú ú mecburbu ku her dem ú her kéli di bin parézeríya polísande bé ú bé goman ev dem ú kélí mína jíyaneke zíndaníbú. Berí bi cend rojan rojnamevenek gotineke di cihén xwe de got: ” Lars di welat é xwe de hésírek bú” . Húnermendén ku hij azadí,serbestí ú xwesíyé dikin ú bo wé atmosfer ú felsefê j í her dem di xebitin ú di tekosin – di dawí de, mína Lars, dibine mína kesén di girtígehande ú li malén xwe/li welatén xwe dibine hésír ú reben. Gelek nivískar,hunermend ú ronakbírén ku di bin tehdídén teroristandene hene; mína Salman Rushdi, Roberto Saviano ú bi sedan, hezaran ronakbírén ku ji tirsa terorístan anjí dewletén teroríst revíyana hene.
Helbet mirina Lars em gelek kesén ku hij húner, berhem ú felsefa wi dikin dilsikestí ú xemgín kirin. Lé li gor media civakí em agadar jí bún ku gelek kesén ku dilxwazén íslamíst ú terorístanin li welatén mína Misir ú Tirkíyé kéfxwesí ú dilgesíya xwe her belav dikirin. Li hinek saytén li Swéd jí van kesan kéfxwesíya xwe di medía civakíde belavkirin, lé li ser pirs ú kontrolan hinek rojnamevanén zírek van saytan gelek ji wan mesajan zú bi zú rakirin ú xwe mína bé súc ú gúneh ifadedikirin.
Berí bi cend rojan me di TV é de li ser roportejeke ku berí bi 3 salan hatibú belavkirinde hevpeyvínek bi Lars re dít ú li wir ji Lars di pisin kú ma ew posmana ku wí berhem a xwe afirand û belavkir – bersiva wí kurt ú dírek ”NA” bû.
Her ciqas jíyana Lars dibin sext, tarití ú nexwesíyan de jí bú , wí gav pasda ne avétin ú li ser rék ú baweríya xwe her berdewamkir. Ev prensíbén mamoste ú profesoré húner ú candé, bawerí ú felsefa wí, xebat ú keda wí bo GOTINA AZAD, HÙNERA AZAD, CIVAKA AZAD bo me dost ú hevalén wí dibét zanyarí, cesaret ú xebata li dijí pasverútí ú barbarízmé.