Serra 1986î de Dewleta Iraqî ya Seddam Huseyînî demê şerê bi Îranî reyde hêzêko pîl erşawit Başûrê Kurdistanî ser. Armanc kişyayîşê heme camêrdanê Kurdan ê 13 serrî ra hetanî 70 sserrî bi. Seba ke wa no armanc bêro ca, heme rayîr û kerdiş mûbah bi; bombekerdiş, talankerdişê dewan û bajaran, qetlîamê komkî, xebitnayîşê çekê kîmyayî û ûsb.
Nê hêrişê kovane 3 serrî dewam kerd, la hêrişê en pîlî serra 1988î virazîyay, Helebçe ê hêrişan ra yewe bî. Ne tena Kurdî, Asûrî û Turkmenan zî ê hêrişan ra para xo girewt.
Enfal bi qetilkerdişê 8000 camêrdanê Barzanîyan dest pêkerd û hetanî serra 1989î 182.000 Kurdistanijî ameyî qetil kerdiş.
Netîceyê hêrişan de 182.000 Kurdistanijî amê kiştene, 4665 dewanê başûrê Kurdistanî ra 4000ê ci bîyê wele, bajaranê sey Qeladiza, Seydsadiqî de yew tek keye nêmend. 3000 camî, 2000 mektebî, 300 nêweşxane û 27 dêrî amê talankerdene. Milyonêk Kurdistanijî ca û wareyanê xo caverda û kewtî çol û koyan mîyan. Elektrîk, telefon, rayîrî pêro felc bîyî, hêga û zîret bewayîr mendî, heywanê înan nêmendî. Wexto ke eskerê Seddamî trîbunê bendawê Dukanî akerd, bi seyan dewî, banî û mal û hêgayî binê awe de mendî.
Seddam û heramîyê ey nameyê ê jenosîdo ke îna Quranî ra girewtbi, nabi pa ”Enfal”. Enfal manaya ci ”xenîmetê şerî” yo. Belê, raşt o, Seddam tena Kurdistan wêran nêkerd, camêrdê eşkenê sîleh bigîrê nêkiştî, bi deshezaran cinîyê kurd ver bi çolê Ereban bi mecbûrî koç kerd, sey ”xenîmetê şerî” dest ronîya îna ser, înan rê destdergî ame kerdene û tayî zî sûkanê dewletan de sey Xelîce amê rotiş. Hema ewro zî cayanê Ereban de, gorê kesê ke o wext ameybî qetl kerdene vejîyenê orte.
Îşaretê qetl kerdişê Kurdan hema serra 1983î de, demê tepişyayîş û kişyayîşê heme camêrdanê Barzanîyan de bewlî bibî. Baasîyan eştbi herêma Barzanî ser, qij ra pîl 8000 camêrdê Barzanîyan tepiştibî û berdbî çolê başûrê Iraqî û heme bi gane qetl kerdbî. Cinîyê înan Musul û Hewlêr de bi mecbûr îqamet kerdbî.
Qelîmanê en pîlan o ke tarîxê moderni de bibi ra yew zî, qirkerdişê Enfalî yo. Mabênê serranê 1986-1989î de, Seddamî nê hêrişê kovaneyî, binê versîyaya şerê bi Îranî rê kerd.
Amerîka, Ewropa, Yekitîya Sowyet, dinya, misilman, cîranê Kurdistanî pêro bêveng mendî, çime xo qefilnayî û xo kerdî kerr. Çi wext ke sehezaran Kurdî seba xelisnayîşê canê xo, sînorê Tirkîya de mehsûr mendî û ê dîmenî bi rayîrê televizyonan resay Amerîka û Ewropa, o wext dezgeyê mîyannetewî vengê xo vet. Hema zî sûretê bi sehezaran Kurdan ke o serd û sipûr de sînorê Tirkîye, Îran û Sûrîye vîyartêne hafizeyan de teze yo.
La belê, ne jenosîdê ke verê cû bîyê, ne yê Enfalî, ne Ê ke vernîya ma de yê, nêeşkayê rayîrê dewaya azadîya Kurdistanî bigîrê.
Belê, Enfal tena jenosîdo ke şarê Kurdistanî rê bibi nîyo, no jenosîd, jenosîdo ke vera pêruna merdimatî bîyo yo.
Bi heme wehşet û wêrankarîya xo, qirkerdişê Enfaîl zî şarê Kurd teslîm nêgirewt. Şarê kurd ê 4000 dewî û bajarê xo newe ra awan kerdî, ê verînan ra zî kerdî weş. Hêgayê xo newe ra kerdî zegûn, bizî û mêşnayî mêrganê Kurdistanî de newe ra çerîyay. Erde xo ser o, xo bi xo îdare kerd, azadî û demokrasîya ke çi rey ê erdan ser o çin bî amey ronayene.
Dewleta Federale ya Kurdistanê Başûrî ewro tena semedê Kurdan ney, semedê Asûrî, Turkmen, Ereb, heme etnîsîte, Êzîdî, Suryanî, Kildanî, Şebek, Ehlî Heq, Şiî heme dîn û mezheban rê bîya stargeh.
Gere dinya êdî bi aşkere hetkarî bido şarê Kurdî ke wa xo îdare biko, mecbûrê dewletê ke nê çîyî ardê înan ser nêbo.
Gere ma pêro Kurdê dinya, Dewleta Federale ya Başûrê Kurdistanî bisevekne.
Parlamentoyê Kurdistanî roja 14ê Nîsane, semedê yadkerdişê Enfalî îlan kerdo. Kurdî tena roja 14ê Nîsane de ney, do her tim nê qirkerdişî bîyarê vîrê xo û vîrî nêkerê.
Ma şehîdanê Enfalî û heme şehîdanê Kurdistanî bi hurmet yad kenê û êyê ke ê jenosîdî kerdê zî şermerzar kenê.
14.04.2023
Buroya Çapemenî û Têkilîye ya PAKî