PAK (Partîya Azadîya Kurdistanî):
Qezaya Wanî Qelqelî de Temmuza 1943î bi îdîaya qeçaxçîtî kerdê ra 40 dewijî yenê tepiştene. Mahkema tena 5 kesan tewqîf kena û ê binan veradana.
Fermandarê Fermandarîya 3ine Mustafa Muğlalı serbest veradayîşê 33 kesan vera hêrs beno, qebûl nêkeno û 30ê Temmuze de ferman dano ke wa 33 dewijî newe ra bêrê tepiştene. 33 dewijî bi îdîaya qeçaxçîtîya heywanan kerdê ra nîmeyê şewe de keyeyanê xo ra newe ra yenê arêdayene. Wexto ke 33 dewijî neqlê qereqolî benê, Dereyê Sefo de yewêk vano ‘Nê do ma berê bikişê’ remeno. 32 kesê bînî bê muhakeme û bê sebep, dest û lingê înan girêdaye bi fermanê Orgeneral Mustafa Muğlalı pê guleyan yenê kiştene.
Her çiqas keso ke bi birîndarî xelisyeno û xebera qetlîamî resneno meqamamê mesulan zî, tu netîceyêk nêno girewtene.
Dewlete kena ke serê hedîse biqefilna, la demêk badê cû hetê tay parlementeran ra yena rojdem. Pêşnîyazê parlamenteran ra dima TBBM(Meclîsa Tirkîya) de tehqîqat yeno qebûlkerdene. Badê cû derheqê mesulanê eskerî û sivîlan de tehqîqat dest pêkeno. Orgeneral Muğlali dayîşê fermanê qetlîamî qebûl keno, seba emrê ey yo zêde cezaya ey yena kêmkerdene û bi 20 serre cezaya hepsî ceza gêno. La dadgeha Eskerî dewa betal kena; la hînî dewaya newîye anêbena û Orgeneral Muğlali 71 serrîya xo de 11 Kanûna 1951 de hepisxane de mireno. Na babeta ke 12 Sibate ya 1956 û 25ê Sibate ya 1956 de Meclîsa tirkîya de yena rojdeme, raporê Komîsîyona Cipersayîşî û pêvînayîşê Meclîse de semedê vîyartişê wextî û qanûnanê cîya bi cîya yê efûyî dewa qefilyena.
Na înfaza bê muhakeme ke tarîx de sey hedîseya 33 Guleyan yena namekerdene, ne ya yewine û ne zî ya peynî ya ke şarê Kurd raştê ci yeno.
Ronayîşê Dewleta Tirkîya ra heta serra 1940î Şêx Seîd, Xalid Begê Cibrî, Seyîd Riza û desan lîderê Kurdan amê îdamkerdene, hezaran cinî domanê Kurdan şikeftan de amê vêşnayene û seyan Kurdî Gelîyê Zîlan de amê qetlkerdene. Heta ê wextî xeylî cayanê Kurdistanî de hezaran kesî bê sebeb û bê muhakeme amê qetilkerdene. La yew tek îdarekerê dewleta Tirkîya seba nê ekrdenanê xo muhakeme nêbi û ceza nêgirewt
Îdarekerê dewleta Tirkîya ke hêzê xo nê kerdenanê xo ra gênê, pey ra zî na kerdena xo domnay.
Bê pers û bê mehkema bi emrê Fermandarê Ordîyê 3ine Orgeneral Mustafa Muglalî qetl kerdişê 32 dewijan tekerûrê sîyasetê înkarî yê dewleta Tirkîya yo.
Çi heyfe ke, Dewleta Tirkîya qetlîamê 33 Guleyî zî bi awayê cîya bi cîya sîyasetê asîmîlasyonî, înkar û çinekerdişî domanya û hetê Dewleta Tirkîya ra hezaran Kurdî kişyay, hezaran dewî amê vêşnayîş û rijnayîş.
Serrgêra hedîseya 33 Guleyî ya 77ine de ma reyna veng danê Dewleta Tirkîya; Şer, operasyonê eskerî û merdiş, rayê çareserîya meseleya Kurd û Kurdistanî nîyê. Ganî heme şer û çalakîyê çekdarî bêrê vindarnayîş, bi beşdarîya heme partîyanê Kurdan, bi rayê dîyalogî, akerdişê rayê sîyasî yê çareserî gama tewr raste, maqûl û merdimayî ya.
30.07.2020
Buroya Çapemenî û Têkilîye ya PAKî.