Şamil Teymurov
Kurdistana Sor, Kurdê Arî berî zayînê di sala 6000an de li qiraxa çemê Aras û çemê Kur de jîyan kirîn e.
Kurdistana Sor parçeyek ji Kurdistana mezin e.
Dema 610 de islamiyet çê bû Berîya îslamîyetê di salên 590 wan de Dewleta
Kurd Mîhranî li herêmê desthilatdar bû.
Paşê di sedsala 7 de dewleta Deysemîyê ku ji aliyê Îbrahîm bin Deysemîn ve hatibû damezrandin.
Lî Kurdistana sor a Azerbaycanê ya îroyîn hukumdar bû.
Paytexta xwe bi navê îro bajarê Berde bû.
Dawîyê de ji kurdan dewletên Şedadî û Revadî ava kirîne.
Paşê desthilatdarîya vê herêmê ket destê Tirkan û Kurdistana Sor ji Kurdistana mezin qetandin, sînor kirîn navberê.
Ew çemên kû di Kurdistana Sor re derbas dibin.
Çemê Kûr û Arasê ne
ÇEMÊ TERTERÊ - çavkaniya xwe ji eyaleta Kelbacerê digire, di ser parêzgehên Ağdere, Terter û Bardê re diherike û diherike çemê Kur.
Çemê Terterê çemên Tutku, Lev Cûdahiya bilindahiya di navbera çavkanî û xala dawiyê de 3117 metre ye.
Li ser kaniya ava Sersengê ava Sersengê hate çêkirin.
Xaçîncay - koka xwe ji navçeya Kelbecarê digire.
ÇAYA BERGÛŞADÊ (Bazarçay) - ji parêzgehên Kelbecer, Kubatlı û Zengîlan re derbas dibe, diherike Çemê Arazê. Ew çemê çepê yê Arasê ye û dirêjahiya wê 164 km ye.
Çekên biçûk Ağa, Bahtiyarlı û Davudlu di Kubadlı re derbas dibin.
ÇEMÊ HEKERÎ - çavkaniya xwe ji bilindahiya 3080 m ya parêzgeha Laçînê digire, di nav parêzgehên Kubadlî û Zengîlanê re derbas dibe. Ew çemê çepê yê Arasê ye û dirêjahiya wê 128 km ye. Cûdahiya bilindahiya di navbera çavkanî û xala dawî de 2812 m ye.
OKÇUÇAY - çavkaniya xwe ji çiyayên Zengezûrê (Çiyayê Kapıcık) digire û di eyaleta Zengîlanê re derbas dibe. Ew çemê çepê yê Arasê ye û dirêjahiya wê 85 km ye.
STREAM GARGAR - çavkaniya xwe ji Şûşa bi bilindahiya 2080 m digire û di parêzgehên Xankendî, Xocaly, Kelbecer û Agjabedî re derbas dibe. Çemê Gargarê ji kombûna çemên Zarisli û Halfelî pêk tê.
Cûdahiya bilindahiya di navbera çavkanî û xala dawî de 2080 m ye. Parçeyên sereke; Ballıca, Bedere, Dağdağan hwd.
Kurdistana sor ji bo kurdistana mezîn ji Cihekî stratejîk e.
Kurdistana Sor ji bo Kurdistana mezin xwe digîhîne deryaya Xezerê û deryaya Reş/Karadeniz’ê.
Ji ber vê yekê xwedî girîngiyeke mezin e.
25.8.2023