Ez xwemgîn im ku berpirsyarên dezgeh, ragihandin, "mal û komelên” Êzdiyan naveroka vê daxwiyanî nameya komên parlementoya Alman*, bi me Êzdî û dostên Êzdiyatiyê ne dane nasandin.
Bi dîtina min, erkê oldar, rewşenbîr , berpirsyarên dezgeh, ragihandin, „mal û komelên” Êzdiyan e ku, ew naveroka vê daxwiyanî nameya komên parlementoyê yên SPD, CDU/CSU, BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN û FDP ê*, ji bo naskirin û bibîranîna jenosîda Êzidiyan dane Parlamentoya Almanya û ew ê îro 19.01.23 di sihet 11:45 de naverokê biaxivin û li serê biryarekê bististîn ji me Êzdî û dostên Êzdiyatiyê ne re zelal bidane nasandin.
Wergera daxwiyanî nameya ku komên parlementoy Almaniya yê ji bo naskirin û bibîranîna jenosîda Êzidiyan
„II. Parlamentoya Almanya
1. rêzê ji qurbaniyên tawanên şer û tawanên li dijî mirovahiyê yên ku ji aliyê DAIŞê ve hatine kirin, bigre;
2. Bipejirîne ku tawanên ku DAIŞê di sala 2014an de li dijî civaka êzdî li ser xaka Iraqê pêk anîn, di çarçoveya Peymana Neteweyên Yekbûyî ya li ser rêgirtin û sizakirina tawanên jenosîdê de jenosîd e;
3. Pabendbûna taybetî ya jinan di rûbirûbûn û rûbirûbûna wan hovîtîyên ku ji alîyê DAIŞê ve hatine kirin qebûl dike;
4. pabendbûna gelek rêxistinên mafên mirovan û alîkariyê, dewletên federal bi bernameyên qebûlkirina êzdiyan, têgînên tedawiya transkulturî û trawma-hesas ên ku di vê çarçoveyê de têne bikar anîn û hewcedar in, û alîkariya mirovî ya ku bi taybetî ji hêla civaka sivîl ve hatî pêşkêş kirin, nas dike. dilxwazên êzdiyan;
5. Bipejirîne ku Komara Federal a Almanyayê, wekî welatê koçberiyê, mezintirîn dîasporaya êzîdî ya cîhanê ye;
6. dê ji bo parastina mafên mirovî yên êzdiyan di hevdîtinên dualî û organên piralî de, bi awayekî ciddî bixebite, da ku êzdî bikarin şêwazên jiyana xwe ya olî û çandî bi rûmet û xweserî li çaraliyê cîhanê pêk bînin û li seranserê cîhanê perspektîv û ezmûnên dîasporayên xwe parve bikin. Almanya di tevlêbûna xwe ya navneteweyî de.
III. Parlamentoya Almanyayê bang li Hikûmeta Federal dike, di çarçoveya bûdceya berdest de
- berdewamkirina pêşvebirina strukturên heyî yên navneteweyî û neteweyî yên ji bo pêvajoya siyasî û yasayî ya qirkirinê û bi vî awayî bihêzkirina erka UNITAD;
- berdewamkirina berdewamkirin û berfirehkirina proseya qanûnî û dadgehkirina tawanbarên DAIŞê li Almanyayê, bihêzkirina hevkariyê di çarçoveya tîma lêkolînê ya hevbeş di bin sîwana EUROJUST de û fînansekirina avakirina yekîneyeke cuda ya alîkariya yasayî li ekîba lêkolînê ya hevbeş, ji bo ku endamên IS bînin dadgehê û bi rêya pevguhertina zanyariyan ve proseya qanûnî ya herî berfireh pêk bîne, û herwiha ji bo misogerkirina wergerkirina biwext a dadweran û belgeyên din ên prosedurê yên pêwendîdar ji dadgehên Almanî, da ku ew karibin bên tev li dozên sûc û nîqaşên civaka sivîl li çaraliyê cîhanê;
- Pabendbûna bi hikûmeta Îraqî re bo îmzakirin û erêkirina yasaya Roma ya Dadgeha Tawanan ya Navdewletî û çaksazîyên yasaya tawanan ya Îraqê bi mebesta danasîna tawanên dijî mirovahîyê, tawanên cengê û jenosîdê di yasaya cezayê ya Îraqî de, daku tawankar û tawankar bên birîn. êdî tenê bi hinceta piştgirîkirina terorê nayê darizandin. Divê were destnîşankirin ku cezayê darvekirinê wekî cezayê herî zêde yê muhtemel bi pîvanên navneteweyî re li hev nayê;
- xurtkirina komkirina delîlan di warê aborî de li Herêma Kurdistana Iraqê û li seranserê Iraqê û parastina belgekirina belgeyan bi taybetî ji êrişên sîber û êrişên din ên muhtemel;
- Berdewam piştgirîya hevkarên navneteweyî û herêmî di tesbîtkirin û peydakirina jin û zarok û endamên malbatan ên ku hîna winda ne yên qaçaxçî;
- Bangawazî ji hikûmeta Iraqê dikin ku bi zûtirîn dem zagona rizgarbûyên êzîdî (YSL) ku di Adara 2021ê de ji aliyê Parlamentoya Iraqê ve hatiye pejirandin, cîbicî bike û tazmînata ku di qanûnê de hatiye diyar kirin ji bo rizgarbûyên tawanên DAIŞê bide;
- Bi taybetî rewşa metirsîdar a zarokên jinên êzdî yên ku bi tecawizê di êsîrtiya DIŞIê de hatine ducanîkirin û piştgirîkirina civaka êzdî di xebatên wê de ji bo entegrekirina van zarokan di nav civaka êzdî de;
- Ji bo piştgirîkirina zarokên ku di êsîrîya DIŞIê de êsîr bûne yan jî wek leşkerên zarok hatine jimartin bi rêya programên jinavbirina radîkalîzekirinê berdewam bike û bang li hikûmeta Îraqî bike, ji ber destpêkirina berpirsiyariya tawanan di neh yan yanzdeh salan de, ku ciwanekî bide nasîn. -Pergala dadweriya cezayî ya dostane.
- pêşvebirina navendeke hevbeş a arşîv û belgekirinê li Almanyayê ku ji bo tawanên li dijî yasaya navdewletî ji aliyê DAIŞê ve li dijî êzdiyan û kêmneteweyên din hatiye kirin û armanca wê ew e ku beşdarî gotûbêjeke giştî ya berfireh li ser jenosîd û derbiderkirinê û herwiha Civaka Êzidî ji bo piştgirîkirina Almanyayê di hewlên wê yên ji bo avakirina cihê bîranînê li Almanyayê;
- Ji bo piştgirîkirina hewl û mekanîzmayên bi armanca piştgirîkirina pêvajoya terora DIŞIê li Iraq û Herêma Kurdistana Iraqê, rola hemû aktoran, bi taybetî aktorên nedewletî yên çekdar, girîng e ji bo ronîkirina ji bo xurtkirina lihevkirinê û lihevkirinê. bihevrejiyana aştiyane, her weha di pêvajoyên demdirêj de, nemaze li ser trawmaya ku Êzidî, Ereb û Kurd Misilman û civakên baweriyên din ên li herêmê derbas bûne;
- Bang li hikûmeta navendî ya Iraqê û hikûmeta herêma Kurdistanê û hemû aktorên din ên pêwendîdar dikin ku bi tevayî û berdewamî Peymana Şengalê ya sala 2020’an bi cih bînin û bi cih bînin, di nav de civaka Êzidî;
- Di civaka navdewletî de rolek pêşeng di navbeynkariya di navbera nûnerên Bexda, Hewlêr û Êzdiyan de werbigire û piştgirî bide pêşxistina stratejiyek berfireh ku bi berçavgirtina hewlên heyî, beşdariyê li Iraqê bike û êzîdiyên ku li wir dijîn. Herêma Kurdistan-Iraq ji bo jiyaneke xweser û bi rûmet û xurtkirina zêdetir cîbicîkirina pirensîpên demokratîk ji bo parastina kêmneteweyên ji hemû komên etnîkî û civakên olî li wir;
- Ji bo derbirîna nîgeraniya xwe li ser potansiyela têkdana aramiyê li bakurê Iraqê, di nav de Herêma Kurdistana Iraqê, bi operasyonên leşkerî an binpêkirinên din ên serweriya dewletê ji aliyê Îranê ve; û tekezî li ser wê yekê kir ku operasyonên leşkerî yên Tirkiyê jî serweriya Iraqê binpê dike. Êrîş ji bo Êzidiyên ku reviyane vegerin warên xwe dijwartir dike, tevgerên nû yên penaberan tehrîk dike û dibe ku rewşa mirovahî ya Êzidiyên li kampên bêwaran girantir bike;
- berdewam bin li ser kar bi hevkarên navneteweyî re ji bo piştgirîkirina civaka êzdiyan li Iraqê û li Herêma Kurdistana Iraqê di avakirina bajar û gundên wêrankirî de û ji bo piştgirîkirina hikûmeta navendî ya Iraqê û hukûmeta herêmî ya Kurdistanê di alîkariya 300,000 êzdiyên ku reviyane da ku bikarin bikar bînin. ew vegerin malên xwe, di serî de li devera Şengalê;
- Bi hevkarên navneteweyî û herêmî re, îmkana lidarxistina konferanseke siyasî ya navneteweyî li ser ewlehî û avakirina herêma Şengalê;
- ji bo jiholêrakirina çareserî ya koma mirovî ya Neteweyên Yekbûyî ji sala 2023an ve, ligel hevkarên navneteweyî, ji bo peydakirina çareseriyek ji bo gelên ku berdewam girêdayî alîkariya mirovî ne, nemaze li kampên koçberan, da ku berdewam bikin. Hevkariya berê ya navneteweyî û Almanyayê ku vê yekê li ber çavan bigire, bi vî awayî berdewamiya berpirsiyariya xwe bigire û di dawiyê de bi hikûmeta navendî ya Iraqê û hikûmeta Herêma Kurdistanê re li ser riya berpirsiyariya xwe ya zêdetir bi rê ve bibe;
- Beşdarî dîtina çareyekê ji bo lênerîna derûnî ya sînordar li kampên bêwaran, ku bi giranî li herêma Kurdistana Iraqê ne, lê li naverasta Iraqê jî, bi berçavgirtina ezmûna zanistî ya zanîngeha Dihokê, ku ji alîyê Almanî ve tê piştgirî kirin. ji bo berfirehkirina strukturên lênihêrîna psîkoterapî li ser cîhê di demek dirêj de bi riya perwerdehiya armanckirî ve girêdayî bête afirandin;
- Jin di navenda siyaseta xwe ya derve û geşepêdanê de bi cih bikin û bi armanca ku jin karibin jiyaneke xweser bi rê ve bibin, piştgirî û pêşxistina wan weke “aktorên guherînê” bidomînin;
- Berdewamkirina parastina êzîdiyan di çarçoveya proseya penaberiyê de, bi berçavgirtina çewsandin û cudakariya wan a berdewam, û naskirina wê yekê ku beşeke girîng ya derbaskirin û derbaskirina trawmayê hevgirtina bi malbata xwe re ye û divê ev yek were kirin. di çarçoveya bingehên qanûnî de pêkan e;
- Pêşkêşkirin û piştgirîkirina pêşniyarên perwerdehî û lêkolînê, bi taybetî projeyên lêkolînê, ji bo xurtkirina nîqaşên zanistî, wek mînak di warên teolojî, dîrok û çandê de, û şikandina pêşdaraziyên li dijî êzdiyatiyê. Em di vî warî de li ser avakirina kursiyek navdîsîplîn erênî ne.
Berlîn, 17 Çile, 2023
Dr Rolf Mützenich û koma parlementoyê
Friedrich Merz, Alexander Dobrindt û koma parlementoyê Katharina Dröge, Britta Haßelmann û koma parlementoyê Christian Dürr û koma parlementoyê“*
* Bi zimanê Almanî https://dserver.bundestag.de/btd/20/052/2005228.pdf
Weger bi alîkariya wergera „google“ê hatiye berhevkirin !
Kemal Tolan, xemxwar û berhevkarê kevneşopên Êzdiyatiyê